تضاد قلابی مذهبی-غیرمذهبی

فاطمه شمس (همسر محمدرضا جلایی پور عضو ستاد موسوی که پس از انتخابات مدتی را در زندان گذراند) در وبلاگش مطلبی نوشته بود و به دستگیری همسرش و عده یی دیگر به جرم خواندن دعای کمیل اعتراض کرده بود. این نوشته واکنشهایی را در پی داشت که اولش برای من عجیب و غیرقابل درک بود. مثلا در یکی از وبلاگها مطلبی تحت عنوان "من بهترم چون به دعای کمیل می روم" خواندم که واقعا از این همه سوءتفاهم نزدیک بود روی سرم شاخ دربیاید. هر کس مطلب فاطمه شمس را بخواند متوجه می شود که هیچ کجای مطلبش چنین ادعایی نکرده بود که "من بهترم چون به دعای کمیل می روم". جالب این است که خانم شمس در کامنت ها همین را توضیح داده و نویسنده ی وبلاگ هم پذیرفته.

اما بیشتر که فکر می کنم، می بینم تا حدودی (این که دقیقا تا کدام حدودش را نمی دانم) باید به این افراد حق داد. در جنبش سبز، افراد غیر مذهبی هم حضور دارند. اینها سالها انکار شده اند. سالها از تریبونهای رسمی فقط صحبت از "مردم مسلمان ایران" بوده. یعنی وجب به وجب این کشور را هم که گز کنی، محض رضای خدا حتا یک دانه غیرمسلمان هم پیدا نخواهی کرد!

جنبش سبز، جنبشی علیه انکار است. کسی که در خیابان می آید و می گوید: "خس و خاشاک تویی" و "ما ملتیم نه اوباش" دارد به انکار شدن خودش اعتراض می کند. این قدر انکار شده که جانش به لبش رسیده است. پس باید مواظب باشیم که خودمان همدیگر را انکار نکنیم. به نظر من اصلاح طلبان باید این مسأله را درک کنند. من نمی گویم اصلاح طلبان دارند غیرمذهبی ها را انکار می کنند. نه. اتفاقاً تمامشان بر آزادی مذهب و ... تاکید کرده اند و موسوی هم در بیانیه ی یازده به صراحت از تنوع در باورها و شیوه های زیست دفاع کرده است. اما به نظر می رسد که غیرمذهبی ها روی این مسأله حساس و زودرنج شده اند. باید واقعیت را پذیرفت: غیرمذهبی ها از سوی ما مذهبی ها احساس انکارشدگی می کنند و دنبال بهانه می گردند که از ما برنجند و صفشان را جدا کنند. و این وسط کم هم نیستند کسانی که موذیانه در آتش این تنور می دمند و شکاف مذهبی-غیرمذهبی را بزرگ می کنند.

روزهای اول همین غیرمذهبی ها به شکلی معصومانه حاضر بودند شعارهای مذهبی سر بدهند. از نمادهای مذهبی استفاده کنند. حتا "خمینی کجایی موسوی تنها شده" می گفتند. دولتی ها هم این را حمل بر "نفاق" می کردند. ولی نفاقی نبود. یک جوری "آشتی" کرده بودند. چون می دیدند حالا نخست وزیر همان خمینی طرف ماست. نوه ی همان خمینی طرف ماست. اگر "الله اکبر" یا "نصر من الله" می گفتند برای این بود که با خود می گفتند: "این همه هموطنان مذهبیمان با ما احساس همبستگی می کنند و حقوق ما برایشان مهم است. پس بیاییم ما هم همبستگی مان را با آنها نشان بدهیم". ولی کم کم شرایط تغییر کرد. گویا اصلاح طلبان احساس کردند اگر مردم شعار مذهبی می دهند، یعنی که در جنبشمان آدم غیرمذهبی نداریم. شروع کردند به افراط در استفاده از نمادهای مذهبی. البته یک علتش هم دفاع در برابر دولت است که جنبش سبز را به "بی دینی" متهم می کند تا راحت تر بتواند سرکوبش کند. به هر حال هر چه که بود، به نظر من افراط شد. همه چیز خلاصه شد در دعای کمیل و تسبیح و ختم قرآن و این چیزها. مردم غیر مذهبی، نادیده گرفته شدند. ما مذهبی ها نتوانستیم از همصدایی غیرمذهبی ها با خودمان، قدردانی کنیم. فکر کردیم وظیفه شان بوده. آنها هم کم کم احساس جداشدگی کردند.

اصلا مهم نیست که تعداد غیرمذهبی ها کم است یا زیاد. در راه احقاق حق، کسی چرتکه دست نمی گیرد که ببیند چه چیز به صرفه است. حتا اگر تعدادشان کم باشد، باز هم خلاف اصول همان مذهب ما است که نادیده شان بگیریم. ما که ادعای شیعه بودن داریم، فراموش کرده ایم که علی در برابر ظلم کوچکی که بر یک زن غیرمسلمان رفت، چه گفت؟ در منطق قرآن، پایمال شدن حق یک نفر با هزاران نفر فرقی ندارد. من فکر می کنم باید به حساسیت غیرمذهبی ها توجه کنیم. دلشان را به دست بیاوریم. نگرانی شان را برطرف کنیم. اصلا باید کاری کنیم که این تضاد لعنتی و قلابی "مذهبی-غیرمذهبی" از ذهن ها رخت بربندد. (مانند تضادهای قلابی دیگر مثل تضادهای جنسیتی، تضادهای قومی و ....) ما با تمام فرقهایی که با هم داریم، همگی انسانیم و ایرانی. ما مذهبی ها هم باید به سهم خودمان حرکت کنیم تا این تضاد را از میان برداریم. همان طور که انها هم به سهم خودشان باید حرکت کنند. وگرنه وضعمان همینی که هست باقی می ماند.