آیا قهرمان پروری همان دوست داشتن است؟

یکی از دوستانم در کامنت های پست قبل به من انتقاد کرد که دارم از موسوی قهرمان می سازم. و همچنین تذکر داد که قهرمان پروری، آفت جنبش های مدنی است.

لائوتزو فیلسوف بزرگ چینی درباره ی منشأ سخنان عمیق و حکیمانه اش می گوید: "ساده است. به درونم می نگرم و اینها را می فهمم". من فکر می کنم ما درون نگری مان کم شده است. ما گزاره هایی را که شنیده ایم، بی این که درونی کرده باشیم، تکرار می کنیم. مثلا این گزاره که: "قهرمان پروری، آفت جنبش های مدنی است". این گزاره تا زمانی که من درونم آن را نفهمیده باشم، چیزی بیشتر از یک گزاره نیست و من از آن نمی ترسم و دلیلی نمی بینم که از ترس این که دیگران مرا محکوم کنند، به این گزاره گردن بنهم.

چیزی که من از این گزاره می فهمم و قبول می کنم، این است که آدمها نباید بنشینند و دست روی دست بگذارند تا یک سوپرمنی پیدا شود و بیاید و آنها را نجات بدهد. زیرا اولا آن سوپرمن مصون از ضعف و خطا، وجود خارجی ندارد. همه ی ما انسانیم و ضعف ها و قوت های انسانی مان را داریم. ثانیا هیچ انسانی آزاد نمی شود مگر این که قوه ی رهبری را درون خودش کشف کند و به کار بیندازد. بنابراین وقتی من نشسته ام و عنانم را به دست یک نفر دیگر داده ام که مرا آزاد کند، معلوم است که آزاد نمی شوم. چون اصلا آزادی یعنی این که عنانم دست کسی نباشد. این چیزی است که من از این گزاره می فهمم.

اما اگر معنی این گزاره این باشد که من حق ندارم موسوی را دوست داشته باشم، این چیزی است که وقتی به درونم نگاه می کنم نمی توانم بپذیرم. چرا من نباید موسوی را دوست داشته باشم؟ جنبش مدنی ما، از علاقه ی امثال من به موسوی چه زیانی می بیند؟

من فکر می کنم شاید چیزی که اینجا فقدانش احساس می شود، درک مفهوم "دوست داشتن" است. برای دوست داشتن، بهانه ی زیادی لازم نیست. اگر من بخواهم کسی را دوست داشته باشم، به هیچ وجه لزومی نمی بینم که اول آن شخص سوپرمن بودن خود را به من اثبات کند. به من اثبات کند که هیچ نقطه ی ضعفی در زندگی اش ندارد. یا هیچ اختلاف نظری در هیچ زمینه یی با من ندارد. من فکر می کنم این نگاه غلط ما به مفهوم دوست داشتن است که این طور خشونت را در جامعه ی ما رواج داده و در روابط ما نهادینه کرده. ما نمی توانیم همدیگر را دوست بداریم. برای همین زیراب هم را می زنیم. برای همین کلاه هم را بر می داریم. برای همین تیشه به ریشه ی هم می زنیم. برای همین خیلی کارهای دیگر می کنیم که همه مان می دانیم و به طور روزمره می بینیم. این باتومهایی هم که در تظاهرات روی کله ی ما فرو می آید، و این اتفاقاتی که در کهریزک و جاهای دیگر می افتد، شکل بیرونی همان خشونت و نفرتی است که خودمان توی جامعه مان تولید کرده ایم.

اگر جنبش سبز برای زندگی است، دوست داشتن هم بخشی از زندگی است. ما دوست داشتن را بلد نیستیم. نمی توانیم آدمها را همین طور که هستند، با تمام ضعف ها و قوتهایشان دوست داشته باشیم. فکر می کنیم اگر کسی یک حرفی خلاف میل من زد، دیگر نمی توانم دوستش داشته باشم. و من جدی فکر می کنم یاد گرفتن دوست داشتن، بخشی از مقاومت ماست. و برای این مقاومت هرچقدر هزینه بدهیم و سختی تحمل کنیم، می ارزد. چون انسانی که دوست داشتن را بلد نباشد، می توانم بگویم فرق چندانی با ماشین ندارد. بلکه ماشین خودسر و خطرناکی هم هست.

ما فکر می کنیم اگر امیرحسین یک نفر را دوست دارد، یعنی این که صددرصد کارها و حرفهای او را تایید می کند. در حالی که من و دوستانم که موسوی را دوست داریم، بارها ازش انتقاد کرده ایم. چه قبل از انتخابات و چه بعد از انتخابات. من چشمم را به روی ضعفها و خطاهای انسانی او نبسته ام. هویتم را هم در هویت او حل نکرده ام.. اما در عوض بعضی ها هستند که از ترس قهرمان پروری، حاضر نیستند حتا خوبی های موسوی را ببینند و فقط بقول حافظ نظر به عیب می کنند. مثلا نگاه نمی کنند ببینند موسوی که جزو قشرهای حذف شده ی جامعه نبوده، درون نظام ارج و قرب داشته، هیچ مشکلی نداشته، چرا باید بیاید و خودش و آسایشش و امنیتش و اعتبار داخل نظامش را برای ما خرج کند؟ چه مرضی داشته؟ اینها را نمی بینند. ولی اگر موسوی یک جمله خلاف نظرشان بگوید، شروع می کنند زیرابش را می زنند. حالا من کورم یا آنها؟ برای همین است که ویکتور فرانکل می گوید: "عاشق کور نیست. بقیه کورند".